سندروم تخمدان پلی کیستیک | نشانه ها و درمان
یکی از رایج ترین بیماری های مربوط به زنان، سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشد. این سندروم به دلیل اختلالات هورمونی در سنین باروری رخ می دهد. دوره های قاعدگی در زنانی که به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می شوند، می تواند خیلی کوتاه باشد و یا مدت زمان بیشتری طول بکشد؛ همچنین سطح هورمون های مردانه در این زنان بالاتر است.
در واقع اختلالات در ساخت و ساز هورمون های درون تخمدان و مشکلات آنزیمی موجب بالا رفتن میزان این هورمون ها می شود. در این مقاله به سندروم تخمدان پلی کیستیک و راه های درمان این بیماری می پردازیم؛ ادامه مطلب را مطالعه نمایید.
پزشک پیشنهادی: شاید بارها به عمل جراحی پروتز سینه فکر کرده‌اید؛ اما از انجایی که بهترین جراح پروتز سینه را نمی‌شناخته‌اید یا درباره این موضوع اطلاعات کمی داشته‌اید، از انجام ان پشیمان شده‌اید. اگر جز این دسته هستید، حتما روی لینک کلیک کنید تا هم اطلاعات کافی بدست بیارین و هم با بهترین های این حوزه آشنا بشین.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
در سندرم تخمدان پلی کیستیک، تعادل سطح هورمون های زنانه مانند استروژن و پروژسترون به هم ریخته و هورمون های مردانه و هورمون انسولین افزایش می یابند. به طور معمول در بدن زنان، ماهانه ۴ تا ۵ عدد فولیکول داخل تخمدان رشد می کنند و سپس یکی از آن ها همچنان به رشد خود ادامه می دهد و بقیه فولیکول ها در همان اندازه باقی می مانند. در این مرحله میزان خاصی از هورمون استروژن موجب فرایند تخمک گذاری می شود.
در سندرم تخمدان پلی کیستیک، بنا به دلایل ناشناخته ای، میزان استروژن به حد نصاب نمی رسد و به همین دلیل تخمک گذاری انجام نمی شود؛ به دنبال این اتفاق فولیکول رشد می کند و کیست را تشکیل می دهد. همان طور که گفته شد؛ علت اصلی سندرم تخمدان پلی کیستیک ناشناخته است. چنان چه این بیماری به موقع تشخیص داده شده و درمان شود؛ می تواند از خطر عوارض آن نظیر ابتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی بکاهد.
نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک
افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک از اوایل اولین قاعدگی خود، متوجه علائم آن می شوند. گاهی نیز بیماری در سن های بالاتر و به همراه چاقی و اضافه وزن نمایان می شود. این بیماری دارای نشانه های مختلفی می باشد که در زیر آورده شده است:
- ایجاد موهای زائد در صورت، سینه و شکم
- کلفت شدن صدا
- ریزش مو
- ایجاد جوش های پوستی
- اضافه وزن ناگهانی
- درد لگن مزمن
- افسردگی و اضطراب
- قاعدگی نامنظم
- ناباروری
پریودهای نامنظم که یا خیلی کوتاه هستند و یا طولانی می شوند؛ از نشانه های رایج سندرم تخمدان پلی کیستیک است. برای مثال تنها ۸ بار یا کمتر در سال پریود می شوید و یا فاصله سیکل قاعدگی، طولانی می شود. در این بیماری نشانه های فیزیکی مانند موهای زائد زیاد صورت و بدن یا کلفت شدن صدا و ریزش موی مردانه به دلیل سطح بالای هورمون های مردانه اتفاق می افتد.
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
بخشی از درمان این سندرم به تغییرات سبک زندگی مانند کنترل وزن و فعالیت بدنی مربوط می شود و بخشی از درمان از طریق تجویز دارو صورت می گیرد.
- تغییر در سبک زندگی
از جمله تغییراتی که لازم است در سبک زندگی خود ایجاد کنید داشتن یک رژیم غذایی کم کالری و انجام ورزش منظم می باشد، حتی اگر وزن خود را به میزان کمی، متناسب کنید؛ وضعیت سلامتی شما بهتر خواهد شد. کاهش وزن به افزایش کارایی داروهای تجویز شده توسط پزشک کمک می کند.
- درمان دارویی
معمولا پزشک برای تنظیم دوره های قاعدگی، از داروهای زیر کمک می گیرد:
- قرص های ضدبارداری
تجویز ترکیبی از قرص های ضد بارداری می تواند وضعیت بیمار را بهبود بخشد. قرص های ضد بارداری حاوی استروژن و پروژستین هستند و باعث کاهش تولید آندروژن شده و میزان هورمون استروژن را تنظیم می کنند. هنگامی که تعادل هورمون ها تنظیم می شود؛ خونریزی شدید در دوران قاعدگی کاهش یافته و خطر ایجاد سرطان برطرف می شود. همچنین رشد موهای زائد و آکنه کنترل خواهد شد.
می توان به جای قرص ضد بارداری از حلقه واژنی یا پچ پوستی که دارای استروژن و پروژستین هستند، استفاده کرد.
- مصرف پروژستین
برای این کار باید به مدت ۱۰ الی ۱۴ روز در یک ماه، پروژستین مصرف کرد تا قاعدگی تنظیم شود و خطر ابتلا به سرطان اندومتر کاهش یابد. البته این نوع درمان باعث بهبود در میزان آندروژن نمی شود و از بارداری نیز جلوگیری نمی کند.
علاوه بر داروهای فوق، ممکن است پزشک زنان داروهایی نظیر کلومیفن، گنادوتروپین، متفورمین و لتروزول را برای منظم کردن تخمک گذاری تجویز کند. چنان چه مصرف کلومیفن مانع از بارداری شود؛ ممکن است پزشک متفورمین را به تجویزهای خود اضافه کند.
به علاوه پزشک ممکن است برای کاهش موهای زائد، داروهای زیر را تجویز کند:
- قرص های ضد بارداری برای کاهش تولید آندروژن
- اسپیرونولاکتون برای مهار تاثیر آندروژن بر پوست
- کرم افلورنیتین که موجب کاهش رشد موهای زائد می شود.
درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک در خانه
علاوه بر درمان های دارویی، می توان از طریق یک سری راهکارهای خانگی به بهبود این وضعیت کمک کرد. از جمله این روش ها موارد زیر هستند:
- مصرف برخی ویتامین ها
یکی از ویتامین هایی که موجب بهبود عملکرد سیستم تولید مثل در زنان می شود، ویتامین D می باشد. این ویتامین دارای نقش مهمی در عملکرد تخمدان است؛ همچنین این ویتامین موجب تاثیر بر هموستاز گلوکز می شود. مطالعات نشان داده حدود دو سوم زنان مبتلا به این سندرم، دارای کمبود ویتامین D هستند.
به همین دلیل پزشک ممکن است مکمل ویتامین D به همراه منیزیم و کلسیم برای بیمار تجویز کند. می توانید با آفتاب گرفتن و مصرف غذاهای غنی از ویتامین D مانند ماهی سالمون، ماهی خال مخالی، شاه ماهی، ساردین، جگر، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ و غلات صبحانه غنی شده ویتامین مورد نیاز بدنتان را تامین کنید.
- مصرف مواد معدنی
برخی املاح معدنی مانند منیزیم موجب غلبه بر مقاومت به انسولین شده و قند خون را کنترل می کنند. برای داشتن یک رژیم غذایی غنی از منیزیم، سعی کنید آجیل، اسفناج و نان سبوس دار را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
- سرکه سیب
سرکه سیب دارای خاصیت ضد گلیسمی و تنظیم انسولین در بدن است. می توانید ۲ قاشق چایخوری از سرکه سیب را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و بنوشید؛ این کار را می توانید هر روز انجام دهید.
- استفاده از روغن نارگیل
اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان های موجود در روغن نارگیل باعث تنظیم سطح قند خون و ترشح انسولین می شوند. همچنین روغن نارگیل موجب کاهش سطح کلسترول بد خون شده و سلامت قلب و عروق را تضمین می کند. مصرف روغن نارگیل خوراکی به بهبود سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می کند.
- زردچوبه
زردچوبه به دلیل دارا بودن کورکومین باعث بهبود حساسیت به انسولین می شود و خاصیت ضد التهابی دارد. بنابراین، ممکن است موجب برطرف شدن علائم بیماری شود. می توانید زرچوبه را به شیر یا آب اضافه کرده و هر روز میل کنید.
- مصرف چای سبز
چای سبز به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان های قوی می تواند سطح هورمون های مسبب کیست تخمدان را کاهش دهد و به کنترل سطح انسولین کمک کند؛ توصیه می شود هر روز چای سبز بنوشید.
سندروم تخمدان پلی کیستیک و ریزش مو
بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک سطح هورمون آندروژن را در بدن افزایش می دهد. این امر باعث ظاهر شدن ویژگی‌های مردانه مانند افزایش موهای زائد و…می‌شود. همچنین بالا رفتن سطح آندروژن می‌تواند باعث کم پشت و نازک شدن تارهای موی سر، مخصوصا در جلوی سر شوند. این نوع ریزش مو ریزش مو با الگوی زنانه یا آلوپسی آندروژنیک نامیده می شود.
موهایی که در اثر این سندرم از دست می روند؛ ممکن است خود به خود دوباره رشد نکنند؛ اما می توان با به کار بردن برخی روش‌های درمانی رشد موها را تحریک کرد. برای درمان این نوع ریزش مو باید به پزشک مراجعه کرد تا با تنظیم هورمون های بدن از ریزش بیشتر مو جلوگیری شود؛ سپس به روش های درمانی که منجر به رویش مجدد موها می شوند، پرداخت.
جمع بندی
یکی از شایع ترین نوع بیماری های زنانه، سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشد. این سندرم به دلیل عدم تعادل هورمون های زنانه و افزایش هورمون مردانه ایجاد شده و منجر به ایجاد کیست در تخمدان می شود. همان طور که در این مقاله ذکر شد؛ این بیماری با مصرف داروها و تغییر سبک زندگی قابل درمان است؛ اما مهم است که علائم را نادیده نگیرید و به موقع به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا سندرم تخمدان پلی کیستیک نیاز به جراحی دارد؟
چنان چه برای درمان این سندرم به موقع اقدام شود، با دارو و تغییر سبک زندگی قابل درمان است و در اکثر موارد نیازی به جراحی وجود ندارد.
چه داروهایی برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک تجویز می شود؟
از جمله داروهایی که پزشک برای کنترل نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک و تعادل بخشیدن به هورمون ها، تجویز می کند، قرص های ضدبارداری، پروژستین، اسپیرونولاکتون، کرم افلورنیتین، کلومیفن، گنادوتروپین، متفورمین و لتروزول و... می باشند.
آیا سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث ریزش مو می شود؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث افزایش سطح هورمون آندروژن می شود. بالا رفتن آندروژن علاوه بر ایجاد ویژگی های مردانه مانند رشد موهای زائد، منجر به نازک شدن تار موها و ریزش مو در زنان می شود. برای درمان باید ابتدا تعادل هورمون ها تنظیم شود و سپس روش های درمانی مناسب برای رویش مجدد موها اتخاذ شود.
منبع: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/polycystic-ovary-syndrome-pcos
