ورم معده
ورم معده یکی از مشکلات رایج معده است که غالبا افراد زیادی به آن دچار می‌شوند. سبک زندگی ناسالم، فشارهای عصبی و عدم رعایت رژیم تغذیه‌ای مناسب می‌تواند از علل بروز ورم معده باشد. البته درصورتی که از این بیماری رنج می‌برید هیچ جای نگرانی نیست؛ چرا که مشکل ورم معده درصورتی که به موقع تشخیص داده شود، با اصلاح رژیم غذایی و مصرف داروهایی که پزشک تجویز کرده است بهبود می‌یابد. در ادامه به بررسی کامل علل و عوامل ورم معده و شیوه‌های درمان آن می‌پردازیم.
مطالعه پیشنهادی: قرص معده
ورم معده چیست؟
ممکن است در ذهن شما هم این سوال ایجاد شده باشد که التهاب معده چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت در علم پزشکی ورم معده به حالتی گفته می‌شود که معده دچار التهاب، تحریک یا فرسایش پوشش داخلی آن شده باشد. به این معنا که افزایش اسید معده سبب از بین رفتن مخاط یا غشای معده شده و وضعیت دردناکی را برای بیمار ایجاد می‌کند. این مشکل گاهی به شکل نقص در تنفس ظاهر می‌شود و ممکن است افراد آن را با بیماریهای تنفسی و تنگی نفس اشتباه بگیرند.
به طور کلی ورم معده یا گاستریت( Gastritis) در مراحل اولیه مشکل جدی به حساب نمی‌آید و با گذراندن یک دوره درمان کوتاه و ساده درمان می‌شود؛ اما بی‌توجهی به ورم معده و پشت گوش انداختن دستورات پزشک، می‌تواند موجب افزایش خطر ابتلا به زخم معده یا سرطان معده شود.
علائم ورم معده
درصورتی که فرد مبتلا به ورم معده، نسبت به درمان آن و تغییر سبک زندگی خود اقدام نکند به مرور زمان عوارضی را در پی خواهد داشت. به همین دلیل توصیه می‌شود با مشاهده علائم ورم معده در اولین فرصت ممکن با پزشک متخصص گوارش مشورت کرده و درمان را آغاز کنید. علائم ورم معده بسته به میزان حاد بودن وضعیت افراد ممکن است متفاوت باشد و در هر فرد بعضی از این علائم بروز پیدا کنند. مهم‌ترین علائم ورم معده عبارت‌اند از:
- حالت تهوع و سوزش معده
- استفراغ خونی
- سوءهاضمه
- استفراغ شدید با رنگ زرد و سبز
- نفخ معده
- کم‌اشتهایی
- درد قفسه سینه
- سکسکه
- احساس سرگیجه یا غش کردن
- حرکات روده‌ای
- درد شکم
- تب
- عرق کردن بیش از حد
- افزایش ضربان قلب
- مدفوع سیاه رنگ یا وجود خون در مدفوع
- احساس تنگی نفس
علت ورم معده
عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند موجب بروز ورم معده یا گاستریت در افراد شوند. علی‌رغم اینکه تعداد زیادی از این عوامل کشف شده‌اند اما هنوز هم برخی علت‌های ابتلا به ورم معده ناشناخته هستند و پزشکان موفق به شناسایی آن‌ها نشده‌اند.
با اینحال انجام برخی کارها می‌تواند از دچار شدن به ورم معده پیشگیری کند؛ به عنوان مثال شستن دست‌ها پیش از صرف غذا، پرهیز از مصرف دخانیات و الکل و اجتناب از مصرف داروهای محرک معده در پیشگیری از گاستریت موثر هستند. در ادامه به بررسی علت‌های مختلف ورم معده و نحوه کنترل آن‌ها می‌پردازیم:
مواد محرک
نوعی از بیماری گاستریت که با نام گاستریت واکنشی شناخته می‌شود، توسط محرک‌ها ایجاد می‌گردد. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن مهم‌ترین محرک‌های معده هستند و مصرف بیش از حد آن‌ها می‌تواند موجب ورم و التهاب معده شود؛ همچنین برگشت صفرا به سمت معده یکی از علل بروز گاستریت است که با تحریک معده اتفاق می‌افتد.
هلیکوباکتر پیلوری
هلیکوباکتر پیلوری در بدن اغلب افراد باعث ایجاد عفونت می‌شود و می‌توان گفت این یک عفونت شایع در بین مردم است؛ اما فقط برخی افراد در مواجهه با این باکتری دچار ورم معده (گاستریت) می‌شوند. درواقع طبق گفته‌های محققان تعداد محدودی از انسان‌ها به دلایلی مثل سبک زندگی یا ژنتیک نسبت به باکتری هلیکوباکتر پیلوری آسیب‌پذیر هستند و در مقابل آن واکنش نشان می‌دهند.
اگر علاقه‌مند هستید تا بیشتر در این رابطه اطلاعات داشته باشید پیشنهاد میکنیم که مقاله آموزشی عفونت روده را مطالعه کنید.
آسیب معده
آسیب معده در نتیجه وارد شدن ضربه فیزیکی یکی دیگر از علل ورم معده است. همچنین احتمال ابتلا به ورم معده در کسانی که تحت عمل جراحی معده قرار می‌گیرند افزایش می‌یابد که به این حالت « گاستریت پس از گاسترکتومی» گفته می‌شود.
بیماریهای خود ایمنی
بیماریهای خودایمنی وضعیتی را در شخص بیمار ایجاد می‌کنند که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم بدن حمله کند. این بیماری‌ها را می‌توان به عنوان یکی از عوامل ابتلا به گاستریت معرفی کرد. در افرادی که مبتلا به گاستریت آتروفیک هستند، سیستم ایمنی به پوشش معده حمله می‌کند و در نتیجه آن ورم معده اتفاق می‌افتد.
بیماری منتریه
بیماری منتریه یک بیماری نادر است که معمولا از طریق وراثت منتقل می‌شود؛ در نتیجه این بیماری چین‌های ضخیم و کیست روی دیواره معده ایجاد می‌گردند. همچنین در بیماری منتریه، زیاد بودن سلول‌های مخاطی باعث می‌شود پروتئین‌ها از خون جدا شده و وارد معده شوند. در نتیجه فرد دچار کمبود پروتئین خواهد شد. این بیماری نیز یک از علت‌های ابتلا به گاستریت یا ورم معده است.
درمان ورم معده
شیوه درمان گاستریت بستگی به علت بروز آن و شدت بیماری به لحاظ حاد یا مزمن بودن دارد. درصورتی که ورم معده به سبب مصرف داروهای ضدالتهاب یا سایر داروها رخ داده باشد، احتمالا با قطع این داروها علائم ورم معده نیز بهبود خواهد یافت. البته توجه داشته باشید که پیش از قطع یا تغییر دوز مصرفی داروها باید با پزشک خود مشورت کنید.
گاستریت یا ورم معده در موارد نادری از رژیم تغذیه ناشی می‌شود و بیشتر به دلیل مصرف الکل یا آلرژی‌های غذایی فرد اتفاق می‌افتد. به همین دلیل صرف تغییر الگوی تغذیه تاثیر چندانی در بهبود ورم معده نخواهد داشت؛ با اینحال برخی مواد غذایی هستند که علائم بیماری را تشدید می‌کنند.
با قطع مصرف خوراکی‌های تند و اسیدی و سرخ‌کردنی‌ها می‌توان تا حدودی علائم گاستریت را کاهش داد. همچنین افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کم کردن حجم هر وعده فرصت کافی برای هضم غذا توسط معده را به وجود می‌آورد و می‌تواند به بهبود ورم معده کمک کند. برای درمان گاستریت می‌توان از داروهای زیر نیز استفاده کرد:
- آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل مترونیدازول و کلاریترومایسین
- مهارکننده‌های پمپ پروتون مثل امپرازول و لانزوپرازول
- داروهای مسدودکننده H2 مثل فاموتیدین
- آنتی اسیدها
- داروهای محافظت‌کننده از پوشش معده مثل میزوپروستول و سوکرالفات
مصرف این داروها حتما باید با تجویز پزشک صورت بگیرد و رعایت دوزهای مصرفی که پزشک اعلام می‌کند الزامی است. از آنجا که وضعیت جسمانی هر فرد نسبت به سن و سال، سوابق بیماری، بیماریهای ارثی و حساسیت‌های دارویی تفاوت دارد مصرف خودسرانه داروها می‌تواند عوارض جدی را برای بیمار به دنبال داشته باشد. بنابراین درصورتی که از گاستریت معده رنج می‌برید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
التهاب معده
التهاب معده یا گاستریت به عنوان یک بیماری گوارشی شناخته می‌شود و امروزه تقریبا اکثر افراد می دانند التهاب معده چیست. این بیماری که بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود، علائمی مثل استفراغ، سوزش معده، کم شدن اشتها و… را به همراه دارد. با توجه به نتایج آماری ارائه شده، بیش از ۵۰ درصد مردم جهان از التهاب معده (گاستریت) رنج می‌برند.
برخی از افراد به دلیل کهولت سن و کاهش سطح عملکرد ایمنی، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند؛ همچنین عوامل دیگری نیز وجود دارند که خطر ابتلا به التهاب معده را افزایش می‌دهند. در زیر به برخی از این عوامل اشاره شده است:
- استرس شدید
- بلعیدن اشیای خارجی
- سیگار و دخانیات
- مصرف الکل و کوکائین
- کمبود ویتامین B12
- استفاده بیش از حد داروهای مسکن
- قرار گرفتن در معرض اشعه‌ها مانند شیمی درمانی
- مصرف مداوم استروئیدها و مکمل‌های دارای پتاسیم یا آهن
- ابتلا به HIV
- بیماری کرون
- عفونت‌هایی مثل سل و سفلیس
درمان خانگی ورم معده
در مواردی که ورم معده حاد نشده و در مراحل ابتدایی قرار دارد، برخی از راهکارهای خانگی می‌تواند در درمان این بیماری موثر باشد. یکی از سوالاتی که افراد مبتلا به گاستریت مطرح می‌کنند این است که «برای ورم معده چی خوبه؟». درواقع باید گفت علاوه بر راه‌حل‌های دارویی، استفاده از درمان‌های طبیعی و دمنوش‌ها نیز با کاهش علائم ورم معده و دفع سموم از بدن به بهبود گاستریت کمک می‌کنند. در ادامه به برخی از درمان‌های خانگی معده اشاره شده است:
جوشانده زیره سیاه
- یک قاشق چای‌خوری زیره سیاه را با یک قاشق چای‌خوری زنجبیل خشک‌شده مخلوط کنید.
- از مخلوط به دست آمده، یک قاشق چای‌خوری برداشته و در یک لیوان آب گرم حل کنید. این محلول را ۳ بار در روز میل فرمایید.
- در صورتی که زنجبیل ندارید، می‌توانید ۴ قاشق چای‌خوری دانه‌های زیره سیاه را با ۲ فنجان آب بجوشانید. پس از اینکه آب تا نصف کاهش یافت، حرارت را خاموش کنید. بعد از اینکه محلول ولرم شد نصف فنجان از آن را روزی ۲ بار میل کنید.
درمان ورم معده با زنجبیل
- یک قاشق چای‌خوری ریشه زنجبیل خردشده را در یک فنجان آب جوش حل کنید و به مدت ۱۰ دقیقه روی حرارت بگذارید.
- مقداری عسل را به آرامی به آن اضافه کنید.
- محلول زنجیل و عسل را به مدت یک هفته، روزانه ۲ یا ۳ بار مصرف کنید.
نکته: به طور کلی زنجبیل برای درمان بیماریهای معده و گوارش بسیار مفید است اما به دلیل اینکه با داروهای فشارخون تداخل ایجاد می‌کند، در بیماران مبتلا به فشارخون بالا باید با نظر پزشک استفاده شود.
درمان ورم معده با ماست
- برای بهبود گاستریت معده مصرف روزانه ۲ الی ۳ بار ماست پروبیوتیک توصیه می‌شود.
- در کنار ماست می‌توانید موز و عسل نیز میل کنید.
مطالعه پیشنهادی: شربت معده
سخن پایانی
بسیاری از افراد عوامل خطرآفرین برای ورم و التهاب معده را نادیده می‌گیرند و پس از اینکه دچار معده درد شدند به دنبال این هستند که برای ورم معده چی خوبه و راه‌های درمان ورم معده چیست. پیشگیری از بروز گاستریت به هیچ وجه کار دشواری نبوده و با پرهیز از برخی کارها مثل مصرف الکل و دخانیات و رعایت بهداشت در تهیه موادغذایی می‌توان احتمال بروز ورم معده را کاهش داد.
با اینحال در مواردی نیز التهاب معده در نتیجه سایر بیماری‌ها ایجاد می‌شود و با تغییر رژیم تغذیه نمی‌توان این مشکل را کنترل کرد؛ بنابراین برای تشخیص نوع گاستریت و میزان شدت و ضعف بیماری لازم است توسط پزشک متخصص معاینه شوید و دستورات پزشک را تا تکمیل دوره درمان انجام دهید.
منبع: www.nhs.uk – mayoclinic
